Overstromingen komen steeds vaker, en op andere momenten in het jaar voor
Door klimaatverandering neemt niet alleen de kans op overstromingen toe, ze doen zich ook voor op andere momenten in het jaar. De tijden waarop Europese rivieren overstromen blijken de afgelopen vijftig jaar te zijn verschoven. Delen van Europa hebben eerder in het seizoen te maken met wateroverlast, andere streken juist later. Dat schrijft een internationaal team van onderzoekers in Science.
Het veranderende patroon van overstromingen heeft gevolgen voor onder meer watermanagement en landbouw. Voor beheerders van systemen voor drinkwatervoorziening, irrigatie en waterkracht is het van belang te weten wanneer een overvloedige hoeveelheid water moet worden verwerkt. Oogsten kunnen nadelig worden beïnvloed door vroegere of latere overstromingen.
Beheerders van waterreservoirs kunnen voor lastige keuzes komen te staan. 'Als in een reservoir ruimte wordt vrijgehouden om overtollig water op te vangen dat maar niet komt, terwijl op dat moment extra water nodig is voor de landbouw, kan dat problemen opleveren', zegt hydroloog Hessel Winsemius, verbonden aan onderzoeksinstituut Deltares en de Vrije Universiteit.
Als in een reservoir ruimte wordt vrijgehouden om overtollig water op te vangen dat maar niet komt, terwijl op dat moment extra water nodig is voor de landbouw, kan dat problemen opleveren
Verlate winterse neerval
In landen rond de Noordzee zijn overstromingen in het najaar verlaat doordat winterse neerslag later valt, een vertraging die de onderzoekers in verband brengen met de opwarming van de noordpool. In het noordoostelijk deel van Europa heeft het eerder smelten van sneeuw ertoe geleid dat voorjaarsoverstromingen daar eerder komen. Vroegere overstromingen zijn er ook in Europese landen langs de Atlantische kust. Daar is de bodem eerder verzadigd door winterse neerslag. Sommige landen bij de Middellandse Zee worden geconfronteerd met latere extreme neerslag door toegenomen invloed van de Atlantische Oceaan op het winterweer in dat gebied.
Het tijdsverschil ten opzichte van een halve eeuw geleden kan soms oplopen tot tientallen dagen. Het grootst zijn de veranderingen in stroomgebieden langs de Atlantische kust, in Portugal, Spanje, Frankrijk en Groot-Brittannië. Daar zijn op sommige plaatsen verschillen (vroegere overstromingen) gemeten die oplopen tot 36 dagen. In Nederland, het zuidwesten van Noorwegen, Denemarken en Schotland zijn vertragingen geregistreerd van 8 dagen of meer. In het noordoosten van Europa - Scandinavië, deel van Rusland - zijn verschillen (vroegere overstromingen) geregistreerd van 8 dagen of meer. De onderzoekers baseren zich op gegevens van ruim 4200 meetstations opgenomen tussen 1960 en 2010 in 38 Europese landen.
Warmterecord
Het jaar 2016 heeft 2015 voorbijgestreefd als warmste jaar ooit. Oorzaak is de opwarming van de aarde, terwijl broeikasgassen nieuwe hoogten hebben bereikt. Dat blijkt uit een rapport van de Amerikaanse weerdienst NOAA, waarin ook wordt gewezen op een sterke El Niño-cyclus als belangrijke factor achter het nieuwe recordjaar van wereldwijde opwarming sinds de metingen 137 jaar geleden begonnen.
Winsemius, niet betrokken bij het onderzoek, noemt het 'slim' van de auteurs om na alle onderzoeken naar extreme neerslag en de omvang van wateroverlast de aandacht te richten op het moment in het jaar waarop overstromingen zich voordoen. 'Het levert relevante informatie op voor landen die te maken hebben met de opslag en verwerking van grote hoeveelheden water.' Hij vraagt zich wel af of sommige metingen die duiden op kleine verschillen, meer weergeven dan 'statistische ruis'. 'Soms zijn de verschillen beperkt tot een paar dagen. Ik weet niet hoe significant dat dan nog is.'
Soms zijn de verschillen beperkt tot een paar dagen. Ik weet niet hoe significant dat dan nog is
